Blog 15: Stikstofemissie in de veesector

Blog 15: Stikstofemissie in de veesector

Er is momenteel veel discussie over de stikstofemissie in de veeteelt. Daarbij valt veelvuldig de term minder vee. In deze blog kijken wij specifiek welke oplossingen er zijn in melkveehouderij en of minder koeien de enige oplossing is.

Stikstof zorgt namelijk voor vermesting en tast in natuurgebieden de biodiversiteit aan. Tussen 1990 en 2010 zijn er stappen gezet waardoor de stikstofemissie aanzienlijk is gedaald. De cijfers van RIVM over de laatste acht jaren laten geen verdere daling zien. Ook blijkt dat de landbouw het grootste aandeel in de emissie heeft met 60% van de binnenlandse productie en 40% van de totale emissie. Het merendeel van deze emissie bestaat uit ammoniak. In de volgende figuur is te zien waar de ammoniakemissie in de landbouw vandaan komt:

Overzicht waar de ammoniakemissie binnen de landbouw vandaan komt.

De reductie in het verleden is vooral bereikt door het emissiearm aanwenden van de mest op het land. Nu valt vooral winst te  halen in het aanpassen van de stalvloer. Afhankelijk van het type stalvloer dat gebruikt wordt, is het mogelijk om een daling van wel 50 % emissie in de stal te bereiken. Het gaat hier om een aanzienlijke reductie omdat de mestvloer inclusief de opslag van de mest, is verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de totale ammoniakemissie uit de landbouw. Van de totale emissie van de landbouw in 2016 neemt de melkveehouderij met 54 kiloton de helft voor haar rekening.

Het aanpassen van de stalvloer is een goede eerste stap. Maar alleen maar aanpassen van de vloer leidt niet tot extra opbrengsten voor de boer. Dit kan echter wel wanneer dit gebeurt in combinatie met vergisting. Wanneer de mest wordt vergist in een biogasinstallatie, creëert een boer een extra inkomstenbron uit de mest door de verkoop van duurzame energie. De vergisting van verse mest leidt tot een ammoniakreductie van 11 %, blijkt uit onderzoek van de Wageningen Universiteit & Research Center (WUR, zie https://proeftuinveenweiden.nl/minder-emissies-mogelijk-bij-mono-vergisten-op-veenweidebedrijf/). Op deze manier snijdt het mes aan twee kanten: er wordt duurzame energie opgewekt én de ammoniakuitstoot wordt verminderd. Een goed voorbeeld hiervan is de biogashub in Noord-Deurningen, waar dit inmiddels bij zes melkveehouders gebeurt.

Toepassing van deze oplossingen op de stalvloer in combinatie met vergisting lost de stikstofproblemen van de Nederlandse landbouw helaas onvoldoende op. De emissie in de stal wordt weliswaar verminderd, maar de emissie bij het toedienen van de mest op land blijft hetzelfde of stijgt zelfs. Deze emissie kan echter worden verminderd door gebruik te maken van een stikstofstripper. Voorbeelden hiervan zijn de Bio-NP van CCS bij Hans Nijkamp in Bathmen of de installatie van Jumpstart (initiatief Friesland Campina) bij Jack van Poppel in Brabant. Deze installaties produceren kunstmest uit mest in de vorm van ammoniumsulfaat. Op basis van onderzoek van de WUR kunnen wij afleiden dat het vergisten van verse mest en het strippen van de dunne fractie leidt tot een reductie van tussen de 40 en 50% van de totale stikstofemissie.

Schematische weergave van de ammoniakemissie

De combinatie van vergisten en het gebruiken van een stikstofstripper kan zorgen voor het doorbreken van de huidige impasse op het gebied van stikstofemissie. Ten opzichte van een traditioneel melkveebedrijf halveert de emissie bijna. Voor varkensbedrijven gaan wij nog onze berekeningen uitvoeren, maar omdat hier meestal al een luchtwasser is, zal de besparing naar verwachting lager liggen.

Er kunnen grote stappen worden gezet naar een duurzame veehouderij, waarbij de boer tevens biogas produceert dat mede kan worden ingezet om Nederland aardgasvrij te maken.

De eerste pilots zijn gebouwd. Nu op naar de grote uitrol. Wanneer de overheid goed gedrag extra beloond, kan de uitrol versneld plaatsvinden.

Afbeelding van een door CCS ontwikkelde stikstofstripper

De stikstofstripper van CCS

 

Over dit artikel

1 oktober 2019 / Auteur: Dr. Ir. René Cornelissen

Alle nieuwsberichten

Inschrijven voor onze nieuwsbrief

Meld u aan voor onze nieuwsbrief en maak hieronder een keuze.

Digitale nieuwsbrief Hardcopy nieuwsbrief