Sinds kort is Nederland geen exporteur maar importeur van gas. De productie van gas in Groningen en andere kleine velden is fors verminderd. Daardoor importeerde Nederland in 2018 voor het eerst in decennia meer gas in dan het zelf produceerde. Het gas komt vooral uit Noorwegen en Rusland. Dit blijkt uit de jaarcijfers van GasTerra. Zij heeft 33 miljard m3 aardgas verkocht, terwijl het verbruik in Nederland in 2017 rond de 37 miljard m3 lag.
Deze cijfers zijn belangrijk. Niet alleen omdat we streven naar steeds meer duurzaamheid. Door gas te importeren worden we afhankelijk van het buitenland. Daar zitten ook landen bij waar we liever niet afhankelijk van worden. Mede daarom zet het kabinet in op een vermindering van het gasverbruik. Niet gebruiken is altijd de beste oplossing, dus een sterke focus op besparen juichen wij van harte toe. Maar of dat de meest kosteneffectieve oplossing is, is de vraag.
Wel is het sowieso verstandig om overtollige elektriciteit in de piekproductie-uren te gebruiken voor warmteproductie. Dat is vanzelfsprekend beter dan deze duurzaam opgewekte elektriciteit niet te gebruiken. Dat is zeker kostenefficiënt wanneer er een directe koppeling valt te maken tussen productie en afname. Denk aan velden met zonnepanelen vlakbij een fabriek. Fabrieken hebben bovendien meestal grote elektriciteitsaansluitingen, waardoor veel makkelijker directe koppelingen op het elektriciteitsnet kunnen worden gemaakt. Dit idee werken we uit binnen het concept De Groene Fabriek. Een ander idee waarmee we werken is om windenergie uit de Noordzee ter plekke om te zetten in waterstof. Dit waterstof kan dan met de huidige gas- of oliepijpen aan land worden gebracht. Om 10 miljard m3 aardgas te vervangen heb je ongeveer 30 miljard m3 waterstofgas nodig. Om dit met electrolyse te produceren is ongeveer 120 miljard kWh elektriciteit nodig. Uitgaande van windturbines van 10 MW en 3000 vollasturen, zijn hiervoor ongeveer 4000 windturbines nodig. Een groot aantal, maar niet onhaalbaar.
Uiteraard moeten we ook kijken naar het kostenplaatje. De kosten zullen inderdaad fors zijn. Momenteel worden de eerste windturbineparken zonder subsidie op de Noordzee gebouwd, alleen de aansluitkosten zijn voor de overheid. Mijn eerste inschatting is dat de productiekosten voor windenergie zeker het dubbele zijn van de huidige kostprijs van aardgas. Daar is dus werk aan de winkel, maar het biedt zeker ook perspectieven. We kunnen het er zonder meer over eens zijn dat wind op de Noordzee een goede investering is voor groene elektriciteit. Daarbij is het belangrijk om de elektriciteit die nu over is, in te zetten voor warmtetoepassingen. Een goed voorbeeld is DS Smith in Eerbeek, waar naast de eigen gasgestookte WKK (warmtekrachtkoppeling), een elektrische boiler staat. Hier kan men afhankelijk van de elektriciteits- en gasprijs inzetten op dat waar op een bepaald moment de meeste behoefte aan is.
CCS roept op om zodanig te investeren in alternatieve energievoorzieningen dat wij weer zelfvoorzienend worden in gas. Vanuit CCS kunnen wij met ons biogas-spoor 80 miljoen ton mest in Nederland omzetten in 1,5 miljoen m3 groengas of deze direct inzetten als biogas. Voor een equivalent van 10 miljard m3 gas waterstof uit de Noordzee winnen, lijkt ons een interessante optie. Laten wij deze methoden verder uitwerken om zelfvoorzienend te blijven. Uiteraard is besparen altijd goed, dus van de huidige 34 miljard m3 aardgas die wij per jaar verbruiken kan nog het nodige af.
Over dit artikel
21 februari 2019 / Auteur: Dr. Ir. René Cornelissen
